TPZP - Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Przasnyskiej

2012 11 14-20 - PROMOCJE KSIĄŻKI KS. JANA CHMIELIŃSKIEGO

Promocja ks. Jana Chmielińskiego


Oczywiście chodzi o jego pracę Życie religijno-obyczajowe oraz mowa, kultura i prace mieszkańców Krajewa Wielkiego na przełomie XIX i XX wieku, które 10 listopada br. opuściło mury drukarni. Nakład dzieła to 500 egzemplarzy. Książka została wydana w nowym cyklu Mazowieckie Zeszyty Naukowe z numerem I.


Wydawcy Mazowieckich Zeszytów Naukowych

Wydawcami serii prac są: Północno-Mazowiecki Oddział Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie /PTL/ oraz, w przypadku tego wydania, także Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Przasnyskiej /TPZP/ i Gmina Krzynowłoga Mała.

PTL to jedno z najstarszych towarzystw naukowych w Polsce. Zostało powołane 117 lat temu, w 1895 roku. Jednym z głównych celów Towarzystwa jest: dokumentowanie, rozwijanie i popularyzacja wiedzy o historycznej i współczesnej kulturze świata, w tym o formach kultur ludowych, nieelitarnych i popularnych; upowszechnianie idei tolerancji i edukacji międzykulturowej; rozwijanie wiedzy z zakresu etnologii, antropologii kulturowej i społecznej. Bardzo istotną częścią aktywności Towarzystwa jest prowadzenie szerokiej działalności wydawniczej z zakresu antropologii, etnologii i folklorystyki. Zarząd Główny PTL-u ma swoją siedzibę we w Wrocławiu.

W skład komitetu redakcyjnego Mazowieckich Zeszytów Naukowych /MZH/ weszli: prof. dr hab. Anna Szyfer, prof. emerytowany Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM w Poznaniu, dr hab. Krystyna Błeszyńska – prof. Wydziału Nauk Humanistycznych SGGW w Warszawie, dr Irena Kotowicz-Borowy – socjolog, etnograf, kustosz Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie, adiunkt Wydziału Nauk Humanistycznych SGGW w Warszawie, prezes Północno-Mazowieckiego Oddziału PTL, a także spiritus movens tego projektu, dr Krzysztof Antoni Sobczak – zastępca dyr. Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie, Bogumiła Umińska – regionalistka, historyk, muzealnik, kierownik działu historycznego Muzeum Szlachty Mazowieckiej, Piotr Kaszubowski, Bogusław Kruszewski. – Celem naszym jest upowszechnianie kultury polskiej w regionach, przede wszystkim na Mazowszu i Podlasiu, ale także we wszystkich innych miejscach, gdzie zachowały się tradycje kultury drobnoszlacheckiej, tak ważnej dla polskiej kultury narodowej, bo stanowiącej jeden z fundamentalnych jej elementów – pisze we Wprowadzeniu do książki Jana Chmielińskiego Piotr Kaszubowski – historyk, etnograf, regionalista, prezes TPZP, członek PTL-u i komitetu redakcyjnego MZH.


Cztery promocje

Tak zakładał projekt złożony do Starostwa Powiatowego w Przasnyszu. Ponadto wydawca przekaże nieodpłatnie egzemplarze dzieła do każdej biblioteki gimnazjum w powiecie przasnyskim. – Nie traktujemy tego wydania komercyjnie. Jest to wydawnictwo „non profit”, czyli nie planujemy zysku, a wszelki dochód ze sprzedaży książki zasili konto TPZP, które pozyskało fundusze na druk pracy ks. Chmielińskiego. Dochód ze sprzedaży pójdzie na cele statutowe Towarzystwa i będzie najprawdopodobniej wkładem własnym w przyszłe wydawnicze projekty – informował jeden z autorów projektu. Koniecznie trzeba wspomnieć, że wydanie dzieła Krajewskiego historiografa, oprócz kasy z przasnyskiego starostwa, nie byłoby możliwe bez wsparcie finansowego dwu gmin powiatu przasnyskiego – Gminy Przasnysz i Krzynowłoga Mała. Gospodarze obu gmin, tak jak i starostwo, od lat wspierają inicjatywy wydawnicze chroniące od zapomnienia prace miejscowych twórców – poetów, rzeźbiarzy, prozaików, malarzy. -To nieprzeceniona działania, bowiem zachowują od zapomnienia twórczość artystyczną najbliżej związaną z naszym regionem – mówił P. Kaszubowski na spotkaniu promocyjnym w MDK w Przasnyszu.

Odbyło się ono 14 listopada w Klubie Otwartego Umysłu. Przybyło na nie około 20 osób. Byli obecni członkowie rodu Chmielińskich. Szybko przekształciło się w spotkanie wspomnieniowe o autorze. Bowiem Teresa Szlachetka – bratanica ks. Chmielińskiego dzieliła się jakże ciekawymi wspomnieniami o tym niezwykłym człowieku. T. Szlachetka przyniosła ze sobą dwa tomy rękopisów – zapisków jakie ks. Chmieliński prowadził od 1939 roku do lat 80-tych ubiegłego wieku. – Jest to 14 stukartkowych zeszytów zapisanych odręcznie, będących zapisem zdarzeń z życia mojego wujka, komentarzy do wydarzeń historycznych, jakie obserwował, zapisem spotkań z ciekawymi ludźmi, komentarze do lektur, a wreszcie prac jakie wykonywał na poszczególnych parafiach – mówiła w T. Szlachetka w czasie spotkania. Na szczególną uwagę zasługują opisy, wydawałoby się niewiele znaczących zdarzeń, jak choćby kapitalna relacja z procesji rezurekcyjnej z 1 kwietnia 1944 roku w Mławie, które świadczą ogromnym zmyśle obserwacyjnym autora. – Zapiski dotyczą parafii, w których wujek pełnił służbę. Były to na przykład: Dzierzgowo, Grzebsk, Uhrusk, Mława, Ciechanów, Sadowne, czy Baboszewo, gdzie zakończył służbę kapłańską – dodała T. Szlachetka. Zatem zapiski ks. Chmielińskiego wydają się być bardzo ciekawym przyczynkiem historycznym obrazu ziemi mławskiej, ciechanowskiej, płońskiej czy przasnyskiej. Czekają na opracowanie, ponieważ już sama przestrzeń czasowa wspomnień – lata 1939 – 86 ub. wieku, regularność i precyzyjność zapisków, gwarantuje wiele interesujących, a czasem unikalnych obrazów historii tej części Mazowsza.

Podobny charakter miała promocja w Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie, jaka odbyła się dnia następnego. Spotkanie, wespół z Piotrem Kaszubowskim, prowadziła dr Irena Kotowicz-Borowy pomysłodawczyni wydania „Życie religijno-obyczajowego…” jako inaugurację serii wydawniczej Mazowieckich Zeszytów Historycznych. – [Ks. Chmieliński] pragnął uchronić od zapomnienia kulturę i historię, a także środowisko, w jakim żyli potomkowie drobnej szlachty mazowieckiej, z których sam się wywodził. W swoim dziele znakomicie opisał czynniki warunkujące życie na tym skrawku północnego Mazowsza takie jak: gleba, klimat, flora i fauna oraz położenie. Na tle tych uwarunkowań omówił dzieje mieszkańców od czasów najdawniejszych do początku XX w. Autorowi zależało na ukazaniu, życia codziennego, pracy, życia rodzinnego, przejawów życia religijnego, wspólnych modlitw udziału w sakramentach świętych, w zwyczajach i obrzędach rodzinnych i dorocznych, nierozerwalnie związanych z kalendarzem świąt kościelnych – napisała we Wprowadzeniu do wydania dr I. Kotowicz-Borowy. Jest to najlepsza rekomendacja dla tej pracy.


Bogata promocja

Miała miejsce 16 listopada br. w Gminnej Bibliotece Publicznej. Zaskoczeniem dla prowadzących była ilość gości. Prawie pięćdziesięcioosobowa grupa zainteresowanych w dzisiejszych czasach to ewenement na tego rodzaju spotkaniach. Na spotkanie przybył poseł Józef Gutowski mieszkający w pobliskim Wielodrożu. Obecna na promocji Wójt Gminy Przasnysz, Grażyna Wróblewska skomentowała obecność także grupy młodzieży ze szkoły we Mchowie. – Dzieci przyjechały, by usłyszeć o swoim rodaku. Zależy nam na tym, by wiedziały jak najwięcej o wybitnych ludziach naszej ziemi. Spotkanie przerodziło się w wieczór wspomnień o wybitnych postaciach, a to za sprawą poety, regionalisty i społecznika – Kazimierza Wendy z Bogatego, który przywiódł także na promocję grupę seniorek – twórczyń ludowych z Bogatego. Sam prezentował po mistrzowsku jedno z opowieści pisanych gwarą, autorstwa Mieczysława Stusińskiego. „Zwierciadła pamięci” – to cykl opowieści prawdziwych a niezwykłych z Bogatego. Było też zwiedzanie izby regionalnej, która powstała w MBP dzięki zapobiegliwości K. Wendy. Zatem była to bardzo bogata w treści promocja, nie tylko dzieła ks. Chmielińskiego, ale także prezentacja, wydawałoby się skromnych, ale jakże ważnych dokonań twórców-regionalistów z Bogatego.


Spotkanie z gimnazjalistami

Odbyła się 20 listopada o godz. 11.00. Była to nietypowa promocja, bo uczestnikami jej byli w większości gimnazjaliści z krzynowłoskiego zespołu szkół. Na promocję przyjechał Benedykt Pszczółkowski – senator I kadencji, obecnie radny i członek komisji kultury Sejmiku Mazowieckiego. Zamiar prezentacji dzieła Krajewskiego historiografa w tej formie nie okazał się płonny. Młodzież szybko „kupiła temat”, ponieważ prowadzący skupili się przede wszystkim na ciekawostkach z życia ks. Chmielińskiego, z historii sąsiadujących z Krajewem Wielkim miejscowości. Barwności spotkania dodała obecność Teresy Szlachetki, która barwnie opowiadała o swoim wujku – Janie Chmielińskim. Wysłuchaliśmy także wspomnień Zofii Jaworskiej, emerytowanej nauczycielki z Krzynowłogi Małej, która znała bohatera promocji, a który uczył ją religii, gdy ta pobierała nauki w Ciechanowie w latach 50-tych ubiegłego wieku. Radny B. Pszczółkowski był zbudowany tego rodzaju projektem. – W miarę swoich możliwości będę wspierał inicjatywę wydania dalszych prac ks. Jana Chmielińskiego. To nasz obowiązek, by zachowywać od zapomnienia prace rodzimych twórców, historyków – powiedział w czasie rozmowy z młodzieżą na spotkaniu promocyjnym.


Bogusław Kruszewski